Factor 01 Communicatie tussen ouders

Hoe is de communicatie tussen ouders op dit moment?

Deze pagina hoort bij de Familiescan bij scheidingen. De Familiescan helpt professionals om een eerste indruk te krijgen van de brede context rond een scheiding. De website Familiescan bij scheidingen is de opvolger van de app met dezelfde naam. De doorontwikkeling werd gedaan door Altra (onderdeel van iHUB) in samenwerking met negen gemeenten in de regio Hart van Brabant. Voor meer informatie over eigenaarschap en voorwaarden voor gebruik van de Familiescan, zoek contact met Olaf Goorden via o.goorden@altra.nl

Achtergronden 

Bij scheiding beïnvloeden de ouder-relatie en ex-partnerrelatie elkaar; deze relaties zijn van invloed op het welzijn van de kinderen. In beide relatievormen spelen rechten en plichten ten opzichte van elkaar, en ten opzichte van de kinderen, een rol. Bij het vaststellen van de relatie tussen ouders op dit moment gaat het voor een belangrijk deel om de manier waarop ze met elkaar communiceren, zowel over hun kinderen als over zaken die daar (ogenschijnlijk) los van staan. Feiten en emoties uit verleden en heden en gedachten over de toekomst, zijn van invloed op beide relatievormen. Het is belangrijk om uit te zoeken of de ouders met elkaar kunnen communiceren als ouders en gezamenlijk het belang van hun kinderen kunnen behartigen. Een andere belangrijke vraag is in welke mate ex-partnerconflicten hierbij een rol spelen.

Dit alles is van grote invloed op onder andere de samenwerkingsmogelijkheden tussen ouders (zie Factor 7). Een werkbare co-ouderrelatie is een beschermende factor voor kinderen. In zo’n situatie communiceren ouders onderling, kunnen ze problemen samen oplossen, zijn ze flexibel in de zorgregeling en accepteren boven alles dat hun kind een relatie met de andere ouder wil en heeft

Ook als de partnerrelatie over is, blijft de ouderrelatie bestaan. Hierop zijn de veranderde alledaagse situatie en een eventuele nieuwe partner, al dan niet met eigen kinderen, van invloed. Volgens de richtlijn Scheiding en problemen van jeugdigen moet de hoogste prioriteit liggen bij het verminderen van conflicten tussen de ouders. Een conflictueuze relatie tussen de ouders is bij scheidingen de grootste risicofactor voor het ontwikkelen van schoolproblemen, agressie, angst en depressie bij kinderen. Veel conflicten kunnen ook een goede band van het kind met beide ouders in de weg staan. Die goede band kan juist weer beschermend werken tegen andere aan scheiding gerelateerde problemen, zoals die hiervoor genoemd staan. Conflicten zijn specifiek een voorspeller voor hechtingsproblematiek bij jonge kinderen. Om problemen bij hun kinderen te voorkomen moeten ex-partners zich gezamenlijk opstellen als ouders en hun kinderen het contact met de andere ouder gunnen. Bij het nagaan wat de relatie tussen ouders op dit moment is, moet niet vergeten worden dat (negatieve) gebeurtenissen uit het verleden en (stoornissen in) de persoonlijkheid van beide ouders daarop van invloed zijn.

Instrumenten en technieken bij informatieverzameling

Voor de hand liggende bronnen om informatie te verzamelen zijn: cliëntdossier, ouderschapsplan, gesprekken met ouders (bij voorkeur samen), gesprekken met het kind, gesprekken met informanten uit het netwerk (leerkracht, familie, huisarts, enzovoort) en gesprekken met eventuele verwijzer en andere betrokken professionals. Overweeg om advies te vragen aan een gedragswetenschapper of andere professional met specialistische kennis op scheiding of een thema waarover je twijfelt.

Om zicht te krijgen op deze factor kun je daarnaast gebruik maken van onder andere:

  • Conflictladder
  • tijdlijn

Specifiek ten aanzien van aan scheiding gerelateerde problematiek kan het antwoord op deze vragen meer zicht geven op de situatie:

  • is één van de ouders het niet eens met de scheiding?
  • worden er enkelzijdige of wederzijdse verwijten gemaakt ten aanzien van de schuldvraag?
  • worden er veel enkelzijdig of wederzijdse verwijten gemaakt over elkaars gedrag?
  • maakten ouders in het verleden veel ruzie?
  • maken ouders in het heden veel ruzie?
  • voeren de ouders strijd over financiën?
  • kunnen ouders nog gelijkwaardig communiceren met elkaar?
  • zijn er bewuste acties van de ouders om elkaar te raken?
  • voeren de ouders strijd over omgang en/of gezag?
  • worden de kinderen (bewust of onbewust) onderdeel van de strijd gemaakt?

Mogelijke interventies specifiek bij deze factor

Kies voor interventies die gericht te zijn op ouders als mediërende doelgroep en waarin de stem van het kind duidelijk een plek heeft. Denk zo nodig ook aan hulp gericht op veiligheid (zie Factoren 13 en 14 voor meer informatie).

Je kunt denken aan inzet van:

  • ouderschapsbemiddeling en/of omgangsbegeleiding (indien nodig met component contactherstel)
  • relatietherapie ouders
  • parallel solo ouderschap (doe eerst een verdiepende analyse, of laat deze doen)

 

Meer bronnen

Voor meer achtergrondinformatie over scheiding en problemen van kinderen, zie: