Factor 08 Juridische aspecten

Voeren ouders een juridische strijd over rechten en plichten? Denk aan omgang, gezag, hoofdverblijf, verdeling geld en goederen, maatregelen als OTS, rechten, plichten, enzovoort.

Deze pagina hoort bij de Familiescan bij scheidingen. De Familiescan helpt professionals om een eerste indruk te krijgen van de brede context rond een scheiding. De website Familiescan bij scheidingen is de opvolger van de app met dezelfde naam. De doorontwikkeling werd gedaan door Altra (onderdeel van iHUB) in samenwerking met negen gemeenten in de regio Hart van Brabant. Voor meer informatie over eigenaarschap en voorwaarden voor gebruik van de Familiescan, zoek contact met Olaf Goorden via o.goorden@altra.nl

Achtergronden

Juridische aspecten spelen op verschillende manieren een rol bij scheiding. Dit begint al bij het juridisch kader van de relatie die beëindigd wordt (huwelijk, geregistreerd partnerschap, etc.) en de (juridische) manier waarop. Bij elke scheiding waarbij kinderen betrokken zijn, is het opstellen van een ouderschapsplan verplicht. Daarin worden afspraken gemaakt over zaken als kinderalimentatie en de zorgregeling dan wel omgangsregeling. Dit maakt onderdeel uit van een convenant waarin ook andere afspraken worden vastgelegd, zoals de boedelverdeling.

Ouders kunnen daarnaast, al dan niet strijdend, met elkaar in juridische trajecten verweven zitten over juist deze uiteenlopende onderwerpen die specifiek aan scheiding gerelateerd zijn, zoals boedelverdeling en het vaststellen van ex-partneralimentatie. Het komt ook vaak voor dat (één van de) ouders te maken heeft met een juridisch traject dat niet specifiek scheiding-gerelateerd is of onder het strafrecht valt. Ook het kader van eventuele al ingezette hulpverlening, zoals een OTS, is een onderdeel van deze factor.

Voor beide ouders en de kinderen gelden wettelijk vastgestelde rechten en plichten. Die kunnen verschillen, afhankelijk van de juridische kaders van hulpverlening (denk aan: vrijwillig, ondertoezichtstelling, enzovoort). Juridische trajecten kunnen een bron van strijd zijn, kosten geld en energie. Ze kunnen zeer verstorend werken op het welzijn van de kinderen, zeker als ze op de voorgrond komen te staan. In het geval van een scheidingssituatie met veel conflicten en juridische bemoeienis, is er een specifieke expertise nodig bij hulpverleners en behandelaren. Van belang is dat zij onbevooroordeeld ouders en kinderen informeren en de juiste hulp bieden. Afstemming met betrokken advocaten kan helpend zijn. Boven alles staan de belangen van de kinderen voorop. Sowieso is het in alle casuïstiek, waarin sprake is van scheidingsproblematiek, van belang dat de professional kennis heeft van de inhoud van het ouderschapsplan.

Een juridische strijd kan een verstorende factor zijn bij het zoeken naar oplossingen. Sommige ouders zijn verblind door woede, verdriet of onmacht en verliezen daardoor de belangen en behoeften van hun kinderen uit het oog. Soms is een ouder ervan overtuigd dat het voeren van strijd met de andere ouder juist de beste manier is om de belangen van het kind te dienen. Het is lastig vast te stellen of deze strijd tijdens de hulp gestaakt zou moeten worden, aangezien deze dan na de hulp mogelijk weer oplaait.

Instrumenten en technieken bij informatieverzameling

Voor de hand liggende bronnen om informatie te verzamelen zijn: cliëntdossier, gesprekken met ouders (bij voorkeur samen), gesprekken met het kind, gesprekken met informanten uit het netwerk (advocaat, leerkracht, familie, huisarts, enzovoort) en gesprekken met eventuele verwijzer en andere betrokken professionals. Overweeg om advies te vragen aan een gedragswetenschapper of andere professional met specialistische kennis op scheiding of een thema waarover je twijfelt.

In hoeverre is er sprake van een juridisch proces en/of strijd, hoe ziet dit eruit (duur, hoger beroep, van welke ouder, wanneer uitkomst, wanneer een einde of vervolg)?

Om zicht te krijgen op deze factor kun je daarnaast gebruik maken van onder andere:

Mogelijke interventies specifiek bij deze factor

Kies bij voorkeur interventies die de communicatie tussen ouders verbeteren en die een component psycho-educatie over kinderen bevatten. Ook het raadplegen van een jurist, om meer te weten te komen over de rechten en plichten van de ouders, de kinderen en hoe de juridische procedures doorgaans werken, kan van toegevoegde waarde zijn.

Specifiek voor deze factor kun je denken aan inzet van:

  • Ouderschapsbemiddeling en/of omgangsbegeleiding
  • Mediation ouders

Meer bronnen

Voor meer achtergrondinformatie over scheiding en problemen van kinderen, zie: