Factor 07 Samenwerking tussen ouders
In hoeverre werken ouders samen? Lukt het hen om samen afspraken te maken en informatie te delen over hun kind?
Deze pagina hoort bij de Familiescan bij scheidingen. De Familiescan helpt professionals om een eerste indruk te krijgen van de brede context rond een scheiding. De website Familiescan bij scheidingen is de opvolger van de app met dezelfde naam. De doorontwikkeling werd gedaan door Altra (onderdeel van iHUB) in samenwerking met negen gemeenten in de regio Hart van Brabant. Voor meer informatie over eigenaarschap en voorwaarden voor gebruik van de Familiescan, zoek contact met Olaf Goorden via o.goorden@altra.nl
Achtergronden
Meer dan 90% van de ouders behoudt samen het gezag over de kinderen na de scheiding. Daarnaast is er een unieke band tussen kind en elke ouder en is het voor elk kind belangrijk om met beide ouders contact te hebben. Samen ouderschap vormgeven vraagt om samenwerking tussen ouders. Samenwerking is een belangrijke beschermende factor om problematiek bij het kind te voorkomen. Er zijn allerlei besluiten die over het kind genomen moeten worden en ook in het alledaagse leven is overleg of afstemming nodig om de activiteiten van het kind te stimuleren. Het kind is hier nog meer van afhankelijk dan toen ouders met het kind één huishouden vormden. Goed samenwerken van ouders zorgt voor minder (emotionele en praktische) belasting van het kind. Niet op de laatste plaats is het voor zowel de ouders als het kind fijn als beide ouders van leuke en zorgelijke dingen over het kind op de hoogte zijn. Er zijn veel situaties waarin ouders het genieten en zorgen niet meer samen willen ervaren. Als ouders zich ondanks emoties ten opzichte van elkaar toch tot respectvol communiceren kunnen zetten, is een goede basis voor samenwerking gelegd.
Veel is afhankelijk van de communicatie tussen ouders (zie Factor 1). Als ouders niet of op een negatieve manier met elkaar communiceren is het lastig samenwerken. Door (onverwerkte) emoties, conflicten en scheidingstrauma, kan het lastig zijn om samen te werken. Een slecht lopende samenwerking kan ook voortkomen uit bijvoorbeeld gebrek aan communicatievaardigheden, een lichte verstandelijke beperking of persoonlijke problematiek. In de basis willen alle ouders wat het beste is voor hun kind. Het is goed om begrip te tonen voor de emoties van ouders en ze te leren focussen op het belang van hun kind.
Een werkbare co-ouderrelatie is een beschermende factor voor kinderen. In zo’n situatie communiceren ouders onderling, kunnen ze problemen samen oplossen, zijn ze flexibel in de zorgregeling en accepteren boven alles dat hun kind een relatie met de andere ouder wil en heeft. Ouders leggen basisafspraken over de samenwerking vast in een ouderschapsplan. In het ouderschapsplan komen afspraken te staan over de zorgregeling,* hoe vaak ouders elkaar informeren over de kinderen, hoe ze samen belangrijke besluiten nemen, zoals over schoolkeuze, hoe de kinderalimentatie is geregeld. Er moet ook in staan hoe de kinderen zelf bij het opstellen van het ouderschapsplan betrokken zijn geweest. Als dit ouderschapsplan ontbreekt of niet duidelijk is, verhoogt dit het risico op conflicten. Omdat gedurende het leven de wensen en behoeften van een kind veranderen, moet ook het ouderschapsplan regelmatig geëvalueerd en waar nodig aangepast worden.
* Als beide ouders gezag hebben, spreken we over zorgregeling. Is dit niet het geval, dan spreken we over omgangsregeling.
Instrumenten en technieken bij informatieverzameling
Voor de hand liggende bronnen om informatie te verzamelen zijn: cliëntdossier, gesprekken met ouders (bij voorkeur samen), gesprekken met het kind, gesprekken met informanten uit het netwerk (leerkracht, familie, huisarts, enzovoort) en gesprekken met eventuele verwijzer en andere betrokken professionals. Overweeg om advies te vragen aan een gedragswetenschapper of andere professional met specialistische kennis op scheiding of een thema waarover je twijfelt.
Om zicht te krijgen op deze factor kun je daarnaast gebruik maken van onder andere:
- Informatie over het ouderschapsplan vind je onder andere op deze website van de Rijksoverheid.
Mogelijke interventies specifiek bij deze factor
Specifiek voor deze factor kun je denken aan inzet van:
- Initiatieven die ondersteunen bij het opstellen van een ouderschapsplan
- Ouderschapsbemiddeling en/of omgangsbegeleiding (indien nodig met component contactherstel)
- Mediation ouders
- Relatietherapie ouders
- Parallel Solo Ouderschap (doe eerst een verdiepende analyse, of laat deze doen)
Meer bronnen
Voor meer achtergrondinformatie over scheiding en problemen van kinderen, zie:
- Webpagina’s van het Nederlands Jeugdinstituut.
- Webpagina’s van de Richtlijnen Jeugdhulp met een specifieke richtlijn over scheiding en richtlijnen over andere, mogelijk bijkomende, problemen.